Could Commercial Fishermen Influence State Decision In The Republic Of Serbia?

Abstract

Formiranje cena primarnih proizvoda po pravilu nije potpuno slobodno već država u većoj ili manjoj meri vrši uticaj, što je praksa u većini zemalja u svetu. Svako mešanje države u slobodno formiranje cena po pravilu donosi gubitak blagostanja. Postavlja se pitanje razloga za ovakvo delovanje države. Navedenim pristupom država u povoljniji odnosno nepovoljniji položaj stavlja pojedince i određene grupe. Očigledno je da se države svesno odriču dela blagostanja da bi postigle neke druge ciljeve. Posebno je važan način na koji se određuje koja će grupa biti privilegovana a koja oštećena. Osnovno pitanje koje se pri tome postavlja se odnosi na način donošenja odluka. U objašnjenju načina donošenja odluka koriste se dva pristupa, i to: normativni pristup i pristup Nove političke ekonomije. Normativni pristup polazi od pretpostavke da se svaka odluka orijentiše prema datoj ciljnoj funkciji i ciljnim ograničenjima. Normativna analiza se bavi temom formiranja cena proizvoda primarnog sektora u uslovima postojanja opšteg cilja društva, kao i efektima pojedinih državnih mera na ukupnu privredu. Prema ovom pristupu političar niti mora da se pridržava svojih obećanja od juče, niti mora da vodi računa o vremenskoj konzistentnosti svojih odluka. Umesto toga, političar u skladu sa normativnim pristupom pokušava da u svakom momentu maksimira društveno blagostanje. Osnovna hipoteza od koje se polazi glasi da svi koji utiču na donošenje političkih odluka pokušavaju da realizuju lične ciljeve u okviru svojih mogućnosti. Donošenje političkih odluka se može uporediti sa igrom. Tok i rezultat igre zavise sa jedne strane od igrača, a sa druge strane od pravila igre. Igrači su politički akteri koji mogu biti nosioci politike prema tradicionalnoj definiciji, ali takođe mogu biti i organizacije i osobe koje utiču na tok i rezultat politike. Pravila igre su jednim delom utvrđena zakonima, a delimično proizilaze i iz nepisanih pravila ponašanja aktera. Za političare se pretpostavlja da se oni moraju podvrgavati ponovnom izboru u redovnim vremenskim razmacima. Time se objašnjava proces donošenja odluka u demokratskom sistemu. Pretpostavlja se da je cilj političara da maksimiraju dohodak, lični ugled i moć i da oni ove ciljeve najbolje mogu da dostignu obavljanjem neke političke funkcije. Da li bi političari nekim alternativnim zaposlenjem mogli da ostvare veći dohodak, zavisi od uređenja političkog sistema. Ako se, međutim, pođe od nealtruističkog načina ponašanja, političari su preuzimanjem funkcije obelodanili svoje preferencije. Zbog toga se može pretpostaviti da se dohodak, moć, lični ugled i druge varijable koje mogu da ulaze u njihove ciljne funkcije bolje mogu realizovati obavljanjem političke funkcije nego neke alternativne delatnosti. Moć neke grupe određena je između ostalog i njenom veličinom i organizovanošću. Po pravilu veličina grupe i njena organizovanost su negativno korelirane. Primarni proizvođači u Srbiji zbog svoje brojnosti potencijalno predstavljaju značajnu interesnu grupu koju bi političari trebalo da uvažavaju. Ribari u Republici Srbiji su mala grupa koja bi mogla uticati na donošenje odluka koje su vezane za sektor ribarstva. Ovaj rad ima za cilj da objasni odnose političara prema pojedinim interesnim grupama, načine na koje grupe mogu ostvariti uticaj na političare i donosioce odluka u pogledu formiranja cena, kao i položaj ribara kao male grupe birača.