Dressing Percentage of 3-Year Old Carp from Cage Production System

Abstract

Uzgoj šarana (Cyprinus carpio L.) u kaveznom sistemu predstavlja posebnu vrstu intenzivne proizvodnje. Odlikuje se malim početnim ulaganjima u izgradnju kaveznog ribnjaka, ne zahteva značajno angažovanje radne snage i obezbeđuje veliku proizvodnju po jedinici zapremine. Izbor lokacije je od velikog značaja jer utiče na ekonomsku održivost, proizvodnju i mortalitet šarana. U odnosu na druge uzgojne sisteme, utvrđeno je da u kaveznom sistemu morbiditet i mortalitet mogu značajno varirati i u slučaju odstupanja vrednosti parametara kvaliteta vode od optimalnih, gubici mogu nastupiti brzo i biti dramatični. Nedostatak kaveznog sistema gajenja ogleda se u olakšanoj transmisiji bolesti i zagađenju vodenog ekosistema u kome je kavezni sistem postavljen, što se može sprečiti uvođenjem zaštitnih sistema. Uz poštovanje načela dobre proizvođačke prakse, održavanjem dobrog kvaliteta vode i optimalno izbalansiranu hranu primerenu starosnoj kategoriji uzgajanog šarana, očekivan mortalitet je 1-5%. Zahtevi savremenog tržišta su sve više usmereni ka obrađenoj ribi, posebno filetima. Uklanjanjem kože i odstranjivanjem unutrašnjih organa i intramuskularnih kostiju, fileti šarana i ostalih ciprinida koje se gaje u polikulturi sa šaranom, postaju visokovredni obroci, koji se lako i brzo spremaju. Randman riba je ekonomski parametar čija je vrednost značajna pri svim tehnološkim operacijama vezanim za preradu ribe. Iskazuje se kao odnos primarno obrađenog trupa u odnosu na masu trupa žive ribe. Odnos jestivog i nejestivog dela trupa ribe može značajno da varira u zavisnosti od vrste, mase i veličine ribe i sezone ulova). Od njega direktno zavisi ekonomičnost proizvodnje i neopravdano je zanemaren kao parameter u istraživanjima. Razlika u randmanu između različitih linija i njihovih hibrida javlja se zbog različitog oblika, dužine glave, debljine i širine tela. Randman riba značajno je povoljniji od randmana kod ostalih vrsta životinja. Delovi koji se odbacuju mogu sadržati sve ili samo neke delove glave, krljušti, kože, creva, gonada i peraja. Cilj istraživanja bio je određivanje randmana kod trogodišnjeg šarana poreklom iz kaveznog sistema uzgoja. Uzorkovanje je obavljeno iz dva kavezna sistema na Tikveškom jezeru (Makedonija) (41°20′51″N 21°57′58″E) i iz jednog na Bilećkom jezeru (Bosna i Hercegovina) (42°49′31″N 18°26′17″E). Ishrana riba vršena je kompletnim krmnim smešama različitih proizvođača. Iz svakog kaveznog sistema uzorkovano je po 8 jedinki muškog i 8 jedinki ženskog pola (ukupno po 24 jedinke svakog pola). Morfometrijske osobine riba utvrđene su sa ciljem da se ispita uticaj pola na randman trogodišnjeg šarana gajenog u kaveznom sistemu. Nakon što su izlovljeni, šarani su držani na ledu. Krljušt je skinuta ručno nazubljenim nožem. Glava je odsečena cirkularnim rezom ispred pojasa pektoralnog peraja tako da je peraje ostalo na trupu. Peraja su odsečena na početku perajnih žbica. Egzenteracija organa zajedno sa gonadama obavljena je ručno. Dobijeni su obrađen trup, koji podrazumeva trup ribe bez krljušti, peraja, unutrašnjih organa i glave. Posle odstranjivanja krljušti, unutrašnji oragni, gonade, glava, peraja i obrađen trup su izmereni. Rezultati su obrađeni t-testom kako bi se utvrdio uticaj pola na randman trogodišnjeg šarana gajenog u kaveznom sistemu proizvodnje. U odnosu na pol (ženke naspram mužjaka šarana) pažnja je usmerena na parametre koji su važni sa aspekta gajenja i što povoljnijeg randmana. U našem istraživanju randman je određen kao odnos mase cele ribe i mase trupa bez glave, krljušti, peraja i unutrašnjih organa. Rezultati dobijeni u našem istraživanju pokazuju veću težinu ženskih u odnosu na muške jedinke (FW), ali nemaju statističku značajnost. Ukupna dužina (TL), standardna dužina (SL) i dužina trupa (CL) ženki u odnosu na mužjake imaju statistički značajnu razliku (p < 0,01), dok razlike u telesnoj masi ženki i mužjaka nisu statistički značajne. Rezultati dobijeni merenjem težine trupa (CW) i težine unutrašnjih organa (VW) ženki u odnosu na iste parametre kod mužjaka imaju statistički značajnu razliku (p < 0,01). Vrednosti dobijene merenjem težine glave (HW), težine gonada (GW) mužjaka, kao i vrednosti gonadosomatskog indeksa (GSI) u odnosu na vrednosti istih parametara kod ženki imaju statistički značaj (p < 0,01). Razlike u dužini glave (HL), visini tela (BH), masi peraja (FW), masi jedinki (FW) i obrađenih fileta (FilletW) mužjaka i ženki, nemaju statistički značaj. Vrednosti dobijene izračunavanjem relativne težine fileta i randmana uzorkovanih trogodišnjih jedinki šarana muškog i ženskog pola nemaju statistički značajnu razliku.