Protection Model Of Natural Resources By Integration Of Management Functions Of Fishing And Hunting Areas

Abstract

Ribarska i lovna područja u zakonodavnom, organizacionom i funkcionalnom smislu ispoljavaju veliku sličnost, koja proistiće iz zakonskih definicija. Kvalitet upravljanje obnovljivim resursima u oblasti ribarstva i lovstva uslovljen je političko-zakonodavnim, ekonomskim, socijalnim i tehnološko-ekološkim parametrima (kategorijama) određenim širokim spektrom različitih interesa i potreba. Zato je veoma važno odabrati model upravljanja pomenutim prirodnim resursima koji može zadovoljiti više ciljnih grupa, a da pri tome bude efikasan i ekonomičan. Cilj ovog rada je da se na realan i praktičan način prikažu kriterijumi i alternative za poboljšanje upravljačkih funkcija kroz model zaštite prirodnih resursa integracijom upravljačkih funkcija ribarskog i lovnog područja. Kao polazni materijal u ovom radu korišćeni su zakonska i planska dokumenta iz oblasti održivog korišćenja ribljeg fonda i lovstva. Izvršena je višekriterijumska analiza na osnovu kriterijuma PEST analize u odnosu na moguće alternative (posebno ribarsko, posebno lovno, integralno upravljanje ribarsko-lovnim područjem). PEST analiza se zasniva na analizi eksternih uticaja (Političko-zakonodavna, Ekonomska, Sociološka i Tehnološko-ekološka analiza) koji utiču na izbor organizacionog oblika upravljanja ribarskim i lovnim područijima. Kao kontrolni metod korišćen je analitičko hijerarhijski proces (AHP), sa namerom da se utvrdi u kojoj meri eksterni kriterijumi okruženja deluju na izbor ponuđenih alternativa (Saaty, 1980). Prema većini autora u Srbijii postoji potreba integralnog upravljanja vodnim resursima i vodoprivrednim objektima, koja bi kroz adekvatnu pravnu regulativu ostvarila svoj puni tehnološko-tehnički kapacitet, ekonomičnost, efikasnost i efektivnost. Srbija raspolaže velikim brojem reka, prirodnih i veštačkih akumulacija. Integralno upravljanje rečnim slivom pretpostavlja plansko upravljanje i izradu monitoringa baziranih na ekološkim karakteristikama i kontinuiranom praćenju biotičkih i abiotičkih faktora (Simonović i sar., 2005). U Srbiji je ustanovljeno oko 300 lovišta, u kojima su uočeni kao najčešći nedostaci: nedosledna primena i nepoštovanje zakonskih propisa, monopolizam određenih organizacija i interesnih grupa, nizak nivo tehničko-tehnološkog i institucionalnog razvoja, nepostojanje dokumenta strateškog planiranja u lovstvu, nerazvijeni monitoring divljači i njihovih staništa Sa aspekta održivog upravljanja lovnim područjima osnovni ciljevi su: povećanje brojnosti populacije sitne i krupne divljači, poboljšanje polne i starosne strukture populacija, očuvanje retkih i ugroženih vrsta lovne divljači (Medarević i sar., 2008). Radovi i dokumenta, kao i iskustva drugih zemalja upućuju na potrebu objedinjenog upravljanja pomenutim obnovljivim resursima. Može se zaključiti da bi integralno gazdovanje ribarskim i lovnim područjima poboljšalo upravljačke funkcije, smanjilo troškove i povećalo efikasnost poslovanja. Sigurno bi pozitivno uticalo i na socijalni aspekt i promenu svesti u javnosti da ribolov i lov nisu samo socijalna već i značajna privredna kategorija. Integralnim upravljanjem ribarskim i lovnim područjima bio bi olakšan monitoring sa jasnijim i uporedivim rezultatima, a kontrola i korišćenje finansijskih sredstava bila bi neuporedivo bolja i racionalnija. U pogledu funkcionisanja stručnih i čuvarskih službi potrebno je izvršiti detaljnu analizu geografskog rasporeda, veličine i broja lovnih tj. ribolovnih područja, sa ciljem optimizacije upravljanja istim na ekonomskim i ekološkim principima. Potencijalna korist za državu se vidi u smanjenju troškova uprave, pri čemu bi se mogli formirati regionalni centri na nivou jednog ili više područja, a koji bi služili za obuku kadrova, organizaciju monitoringa, reagovanja u akcidentnim situacijama i slično. Pre toga potrebno je zakonsku regulativu, a potom ribarska i lovna područja učiniti međusobno kompatibilnim.