Relation Between Autochthonous And Allochthonous Fish Species In Some Serbian Reservoir

Abstract

Poslednjih godina u svetu je veoma aktuelno pitanje alohtonih ribljih vrsta. Bilo da su unete slučajno ili namerno, alohtone vrste najčešće uspevaju da opstanu u novom okruženju, u kojem zbog degradiranosti staništa i narušenih biocenoloških veza vremenom postaju dominantne. Alohtone vrste često imaju invazivan karakter jer se brzo i nekontrolisano šire u nove ekosisteme gde se ponašaju kao kompetitori za prostor i hranu autohtonim vrstama i polako ih potiskuju. Ovim radom prikazan je odnos u brojnosti i biomasi autohtonih i alohtonih ribljih vrsta u nekim akumulacijama u Srbiji. Tokom istraživanja obraćena je pažnja na veličinu i starost akumulacija u kojima je praćena ihtiocenoza. Istraživanje je obuhvatilo 15 akumulacija različite starosti, tipa postanka, morfometrijskih, fizičkih i hemijskih osobina. Konstatovano je prisustvo 20 vrsta riba iz 9 familija, sa izrazitom dominacijom porodice Cyprinidae. Od ovog broja 8 vrsta su alohtone i pripadaju familijama Salmonidae (Oncorhynchus mykiss), Cyprinidae (Carassius auratus, Arystichtys nobilis, Hypophthalmichthys molitrix, Ctenopharyngodon idella, Pseudorabora parva), Ictaluridae (Ictalurus nebulosus - cverglan) i Centrarchidae (Lepomis gibbosus - sunčica) (Simić i Simić, 2009). Cverglan i sunčica potiču iz Severne Amerike, dok su ostale azijske vrste. U najvećem broju akumulacija, po brojnosti i biomasi, zastupljenije su autohtone riblje vrste u odnosu na alohtone. Izuzetak je Oblačinsko jezero, koje pripada grupi malih i starih jezera, gde brojnošću dominiraju alohtone vrste sa 61,63%, kao i biomasom sa čak 80,18%. Velika zastupljenost biomase alohtonih ribljih vrsta je i u jezeru Buljanka, 53.43%, dok njihova brojnost iznosi 17.07%. Najveći udeo u biomasi ima sivi tolstolobik. Autohtona ihtiocenoza dominira u jezeru Ćelije i Zavojskom jezeru koja su u grupi starijih i većih jezera. U ovoj grupi su i akumulacije Gruža, Vlasina i Bovan, gde se zbog neplanskog poribljavanja brojnost alohtonih vrsta približava abundanci autohtonih. Sa druge strane, planskim poribljavanjem očuvana je autohtona ihtiofauna u Miloševom i Ribničkom jezeru, koja su male veličine i stara. Konstatovano je da u najvećem broju jezera i dalje dominiraju autohtone vrste u odnosu na alohtone. Uticaj alohtonih ribljih vrsta je uvek veći u manjim i starijim akumulacijama, upravo zbog većeg diverziteta autohtone zajednice u njima. Poznajući invazivni karakter i negativan efekat alohtonih vrsta na ekosisteme u koje su unete, kao i na faunu, neophodno je stalno pratiti stanje na terenu.